Jakie są skutki niskiej emisji na zdrowie człowieka

W ramach realizowanego projektu "Gmina bez SMOGA" (Rydułtowy bez SMOGA) odbyło się kolejne spotkanie edukacyjno-informacyjne dla mieszkańców Rydułtów i Godowa. Tym razem naszym gościem była Pani dr Aneta Ciślak, która jest członkiem zespołu pod kierownictwem prof. Mariusza Gąsiora przeprowadzającego analizy zależności pomiędzy zanieczyszczeniami powietrza a chorobami serca i naczyń.

Wyniki tych badań były przedstawiane na kongresach Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego w Paryżu, Europejskiego Towarzystwa Rytmu Serca w Nicei i Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego w Poznaniu. Katalog chorób, które są skutkiem zanieczyszczenia powietrza jest niestety ale bardzo długi. Przekroczenia stężeń pyłu w powietrzu wiążą się z przekroczeniami dopuszczalnych stężeń w powietrzu kancerogennego benzo(a)pirenu. Jak wynika z raportów Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), długotrwałe narażenie na działanie pyłu zawieszonego PM2,5 skutkuje skróceniem średniej długości życia. Już w 2000 r. szacowano, że życie przeciętnego mieszkańca Unii Europejskiej jest krótsze z tego powodu średnio o ponad 8 miesięcy, a ilość przedwczesnych zgonów w UE to prawie 400 tysięcy. W Polsce (kraju o najwyższych ilościach emitowanych drobnych pyłów w UE) negatywne skutki zdrowotne będą jeszcze większe. Także krótkotrwała ekspozycja na wysokie stężenia pyłu PM2,5 jest niebezpieczna, powoduje bowiem wzrost liczby zgonów z powodu chorób układu oddechowego i krążenia oraz wzrost ryzyka nagłych przypadków wymagających hospitalizacji. Zanieczyszczenia powietrza wynikające z niskiej emisji generują olbrzymie ryzyko dla zdrowia. Według szacunków Komisji Europejskiej z powodu zanieczyszczenia powietrza każdego roku przedwcześnie umiera ok. 43 tys. Mieszkańców. Polski. Dla porównania: każdego roku w wypadkach drogowych w naszym kraju ginie 3300 osób. Oddychanie smogiem jest szczególnie niebezpieczne dla dzieci, osób starszych oraz kobiet w ciąży.
Problemy zdrowotne, do których powstania przyczynia się zanieczyszczenie powietrza:
Choroby układu oddechowego
zapalenie błony śluzowej jamy nosowej i gardła
chroniczny kaszel
przewlekłe zapalenie oskrzeli
przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP)
astma oskrzelowa
rozedma płuc
niewydolność oddechowa
Choroby układu krążenia
nadciśnienie tętnicze
miażdżyca tętnic
zawał mięśnia sercowego
zaburzenie rytmu serca
niewydolność serca
Choroby układu nerwowego
bóle głowy
bezsenność
problemy z koncentracją
zaburzenia depresyjne
szybszy rozwój demencji
Zaburzenia przebiegu ciąży
problemy z zajściem w ciążę
przedwczesne porody
zmniejszenie obwodu główki, masy urodzeniowej dziecka oraz ilorazu
jego inteligencji
zwiększona śmiertelność niemowląt
Inne schorzenia
alergie
choroby oczu, np. zapalenie spojówek
choroby skóry
nowotwory!
Choroby powodowane zanieczyszczeniem powietrza
Oddziaływanie gazów i pyłów na układ sercowo-naczyniowy może objawiać się występowaniem choroby niedokrwiennej serca, miażdżycy naczyń wieńcowych, kardiomiopatii, zaburzeniami rytmu i przewodnictwa, nadciśnieniem tętniczym. Dzieje się to w mechanizmie stresu oksydacyjnego i tworzenia wolnych rodników, które inicjują procesy zapalne, aktywują układ krzepnięcia krwi oraz prowadzą do dysfunkcji układu autonomicznego. Najważniejszą rolę odgrywa pył PM2,5 czyli pył z cząsteczkami o średnicy nie większej niż 2,5 mikrometra. Cząstki te mogą docierać nie tylko do najgłębszych partii płuc, ale także przenikać do krwi. Co gorsza, w skład frakcji PM2,5 mogą wchodzić metale ciężkie, w tym bardzo toksyczne (np. rtęć), także rakotwórcze i mutogenne (np. wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne WWA), ich pochodne oraz bardzo szkodliwe związki z grupy dioksyn. Z tych powodów PM2,5 może wręcz zrujnować ludzki krwioobieg, a WHO uznaje ją za najbardziej niebezpieczną frakcję wśród zanieczyszczeń powietrza. Z badań wynika dość wyraźny związek między okresami o podwyższonym poziomie zanieczyszczenia powietrza, a zwiększonymi problemami z układem krążenia: wzrostem ciśnienia tętniczego, bólami w klatce piersiowej, kurczami naczyń wieńcowych. W
związku z tak silnym, negatywnym wpływem PM2,5 na zdrowie i życie ludzkie, nawet podczas krótkoterminowej ekspozycji na te zanieczyszczenia pyłowe, WHO wydało zalecenia z dopuszczalnymi stężeniami dobowymi: 25 μg/m3. Tymczasem ta norma jest regularnie przekraczana w bardzo wielu regionach Polski – dobowe stężenia wynoszą 120–160 μg/m3, czyli 6–8 krotnie przewyższają zalecenia WHO.
Nadciśnienie tętnicze
Niska emisja bardzo negatywnie wpływa na nadciśnienie. Badanie przeprowadzone przez Foraster i wsp. na 3700 ochotnikach w wieku 35–83 lat wykazało, iż wzrost dwutlenku azotu (NO2) o 10 μg/m3, spowodowany większym ruchem drogowym, dawał w efekcie wzrost ciśnienia skurczowego krwi o 1,4 mmHg. To zjawisko było wyższe u osób, które już cierpiały na choroby sercowo-naczyniowe. W innych badaniach (Chuang i wsp.) dowiedziono, iż wzrost NO2 o 10 μg/m3 powodował wzrost ciśnienia skurczowego aż o 11,22 mmHg. Reakcja jest bardzo szybka – wykazano, że ekspozycja na spaliny z silników Diesla po 30 minutach dawała skok ciśnienia skurczowego o 3,8 mmHg, a po 60 minutach – o 5,1 mmHg.
Większość badań wskazuje, że krótkoterminowa ekspozycja na zanieczyszczenia powietrza spowodowane niską emisją, może powodować zgony z powodu chorób układu naczyniowo-sercowego lub: zawał mięśnia sercowego, niewydolność serca, zaburzenia rytmu serca, udar mózgu!
2,5 µm lub mniej wynosi średnica cząstek, które wpływają na układ sercowo-naczyniowy. Przyczyną 40% zgonów w Europie są choroby układu krążenia 12-14% wyższe wskaźniki śmiertelności były związane ze wzrostem o 10 mikrogramów cząstek masy na metr sześcienny powietrza 1,9 mln osób umiera co roku w UE z powodu zanieczyszczenia powietrza

Zatem walczmy razem o czyste powietrze ! Sposoby i rozwiązania są dostępne !

Projekt "Gmina bez SMOGA" jest współfinansowany z środków WFOŚiGW w Katowicach
Projekt "Rydułtowy bez SMOGA" jest współfinansowany z środków budżetu Miasta Rydułtowy